PEYGAMBERLER: Hz. YUSUF
Bir zamanlar Yusuf, babasına(Ya’kub’a) demişti ki: Babacığım! Ben (rüyamda) on bir yıldızla güneşi ve ayı gördüm; onları bana secde ederken gördüm.(-12/4)
(Babası:) yavrucuğum! dedi, rüyanı sakın kardeşlerine anlatma; sonra sana bir tuzak kurarlar! Çünkü şeytan insana apaçık bir düşmandır.(-12/5)
İşte böylece Rabbin seni seçecek, sana(rüyada görülen) olayların yorumunu gösterecek ve daha önce ki atan İbrahim ve İshak’a nimetini tamamladığı gibi sana ve Ya’kub soyuna da nimetini tamamlayacaktır. Çünkü Rabbin çok iyi bilendir, hikmet sahibidir.(-12/6)
Andolsun ki Yusuf ve kardeşlerinde,(almak) istiyenler için ibretler vardır.(-12/7)
(Kardeşleri) dediler ki: Yusuf’la kardeşi(Bünyamin) babamıza bizden daha sevgilidir. Halbuki biz kalabalık bir cemaatiz. Şüphesiz ki babamız apaçık bir yanlışlık içindedir.(-12/8)
(Aralarında dediler ki:) Yusuf’u öldürün veya onu(uzak) bir yere atın ki babanızın teveccühü yalnız size kalsın! Ondan sonra da(tevbe ederek) salih kimseler olursunuz!(-12/9)
Onlardan biri: Yuduf’u öldürmeyin, eğer mutlaka yapacaksanız onu kuyunun dibine atın da geçen kervanlardan biri onu alsın(götürsün), dedi.(-12/10)
Dediler ki:”Ey babamız! Sana ne oluyor da Yusuf hakkında bize güvenmiyorsun! Oysa ki biz onun iyiliğini istemekteyiz.(-12/11)
Yarın onu bizimle beraber(kıra) gönder de bol bol yesin(içsin), oynasın. Biz onu mutlaka koruruz.”(-12/12)
(Babaları) dedi ki: Onu götürmeniz beni mutlaka üzer. Siz ondan habersizken onu bir kurdun yemesinden korkarım.(-12/13)
Dediler ki: Hakikaten biz(kuvvetli) bir topluluk olduğumuz halde, eğer onu kurt yerse, o zaman biz gerçekten aciz kimseler sayılırız.(-12/14)
Onu götürüp de kuyunun dibine atmaya ittifakla karar verdikleri zaman, biz Yusuf’a: Andolsun ki sen onların bu işlerini onlar(işin) farkına varmadan, kendilerine haber vereceksin, diye vahyettik.(-12/15)
Akşamleyin ağlayarak babalarına geldiler.(-12/16)
Ey babamız! Dediler, biz yarışmak üzere uzaklaştık; Yusuf’u eşyamızın yanında bırakmıştık.(Ne yazık ki) onu kurt yemiş! Fakat biz doğru söyleyenler olsak da sen bize inanmazsın.(-12/17)
Gömleğinin üstünde sahte bir kan ile geldiler.(Ya’kub) dedi ki: Bilakis nefisleriniz size(kötü) bir işi güzel gösterdi. Artık(bana düşen) hakkıyla sabretmektir. Anlattığınız karşısında(bana) yardım edecek olan, ancak Allah’tır.(-12/18)
Bir kervan geldi ve sucularını(kuyuya) gönderdiler, o da(gidip) kovasını saldı, (Yusuf’u görünce) “Müjde! İşte bir oğlan!” dedi. Onu bir ticaret malı olarak sakladılar. Allah onların yaptıklarını çok iyi bilir.(-12/19)
(Kafile Mısır’a vardığında) onu değersiz bir paraya, sayılı birkaç dirheme sattılar. Onlar zaten ona değer vermemişlerdi.(-12/20)
Mısır’da onu satın alan adam, karısına dedi ki:”Ona değer ver ve güzel bak! Umulur ki bize faydası olur. Veya onu evlat ediniriz.” İşte böylece(Mısır’da adaletle hükmetmesi) ve kendisine(rüyadaki) olayların yorumunu öğretmemiz için Yusuf’u o yere yerleştirdik. Allah, emrini yerine getirmeye kadirdir. Fakat insanların çoğu(bunu) bilmezler.(-12/21)
(Yusuf) ergenlik çağına erişince, ona(isabetle) hükmetme(yeteneği) ve ilim verdik. İşte güzel davrananları biz böyle mükafatlandırırız.(-12/22)
Evinde bulunduğu kadın, onun nefsinden murat almak istedi, kapıları iyice kapattı ve “Haydi gel!”dedi. O da “(Haşa), Alah’a sığınırım! Zira kocanız benim velinimetimdir, bana güzel davrandı. Gerçek şu ki, zalimler iflah olmaz!”(-12/23)
Andolsun ki, kadın ona meyletti. Eğer Rabbinin işaret ve ikazını görmeseydi o da kadına meyletmişti. İşte böylece biz, kötülük ve fuhşu ondan uzaklaştırmak için(delilimizi gösterdik). Şüphesiz o ihlaslı kullarımızdandı.(-12/24)
İkisi de kapıya doğru koştular. Kadın onun gömleğini arkadan yırttı. Kapının yanında onun kocasına rastladılar.Kadın dedi ki: Senin ailene kötülük etmek isteyenin cezası, zindana atılmaktan veya elem verici bir işkenceden başka ne olabilir!(-12/25)
Yusuf: “Asıl kendisi benim nefsimden murat almak istedi” dedi. Kadının akrabasından biri şöyle şahitlik etti: “Eğer gömleği önden yırtılmışsa, kadın doğru söylemiştir, bu ise yalancılardandır.”(-12/26)
“Eğer gömleği arkadan yırtılmışsa, kadın yalan söylemiştir. Bu ise doğru söyleyenlerdendir.”(-12/27)
(Kocası, Yusuf’un gömleğinin) arkadan yırtılmış olduğunu görünce, (kadın): “Şüphesiz, dedi; bu, sizin tuzağınızdır. Sizin tuzağınız gerçekten büyüktür.”(-12/28)
“Ey Yusuf! Sen bundan(olanları söylemekten) vazgeç! (Ey kadın) sen de günahının affını dile! Çünkü sen günahkarlardan oldun.”(-12/29)
Şehirdeki bazı kadınlar dediler ki: Azizin karısı, delikanlısının nefsinden murat almak istiyormuş; Yusuf’un sevdası onun kalbine işlemiş. Biz onu gerçekten açık bir sapıklık içinde görüyoruz.(-12/30)
Kadın, onların dedikodusunu duyunca, onlara davetçi gönderdi; onlar için dayanacak yastıklar hazırladı. Her birine bir bıçak verdi. (Kadınlar meyveleri soyarken Yusuf’a): “Çık karşılarına!” dedi. Kadınlar onu görünce, onun büyüklüğünü anladılar. (Şaşkınlıklarından) ellerini kestiler ve dediler ki: Haşa Rabbimiz! Bu bir beşer değil…Bu ancak üstün bir melektir!(-12/31)
Kadın dedi ki: İşte hakkında beni kınadığınız şahıs budur. Ben onun nefsinden murat almak istedim. Fakat o,(bundan) şiddetle sakındı. Andolsun, eğer o kendisine emredeceğimi yapmazsa mutlaka zindana atılacak ve elbette sürülenlerden olacaktır!(-12/32)
(Yusuf:) Rabbim! Bana zindan, bunların benden istediklerinden daha iyidir! Eğer onların hilelerini benden çevirmezsen, onlara meyleder ve cahillerden olurum! Dedi.(-12/33)
Rabbi onun duasını kabul etti ve onların hilesini uzaklaştırdı. Çünkü O çok iyi işiten, pek iyi bilendir.(-12/34)
Sonunda(Aziz ve arkadaşları) kesin delilleri ğörmelerine rağmen(halkın dedikodusunu kesmek için yine de) onu bir zamana kadar mutlaka zindana atmaları kendilerine uygun ğöründü.(-12/35)
Onunla birlikte iki delikanlı daha girdi. Onlardan biri dedi ki: Ben (rüyamda) şarap sıktığımı gördüm. Diğeri de: Ben de başımın üstünde kuşların yemekte olduğu bir ekmek taşıdığımı gördüm. Bunun yorumunu bize haber ver. Çünkü biz seni güzel davrananlardan görüyoruz, dedi. (-12/36)
(Yusuf dedi ki: Size yedirilecek yemek gelmeden önce onun yorumunu mutlaka size haber vereceğim. Bu, Rabbimin bana öğrettiklerindendir.
Şüphesiz ben Allah’a inanmayan bir kavmin dininden uzaklaştım.Onlar ahireti inkar edenlerin kendileridir. (12/27)
Atalarım İbrahim, İshak ve Ya!kub’un dinine uydum. Allah’a herhangi bir şeyi ortak koşmamız bize yaraşmaz. Bu, Allah’ın bize ve insanlara olan lutfundandır. Fakat insanların çoğu şükretmezler.(-12/38)
Ey zindan arkadaşım! Çeşitli tanrılar mı daha iyi, yoksa gücüne karşı durulamaz olan bir tek Allah mı?
(-12/39)
Allah’ı bırakıp da taptıklarınız, sizin ve atalarınızın, taktığı birtakım isimlerden başka bir şey değildir. Allah onlar hakkında herhangi bir delil indirmemiştir. Hüküm sadece Allah’a aittir. O size kendisinden başkasına ibadet etmemenizi emretmiştir. İşte dosdoğru din budur. Fakat insanların çoğu bilmezler.(-12/40)
Ey zindan arkadaşım! (Rüyalarınıza gelince), biriniz(daha önce olduğu gibi) efendisine şarap içirecek; diğeri ise asılacak ve kuşlar onun başından(beynini) yiyecekler. Yorumunu sorduğunuz iş(bu şekilde) kesinleşmiştir.(-12/41)
Onlardan, kurtulacağını bildiği kimseye dedi ki: Beni efendinin yanında an,(umulur ki beni çıkarır). Fakat şeytan ona, efendisine anmayı unutturdu. Dolayısıyle(Yusuf), birkaç sene daha zindanda kaldı.(-12/42)
Kral dedi ki: Ben(rüyamda) yedi arık ineğin yediği yedi semiz inek gördüm. Ey ileri gelenler! Eğer rüya yorumluyorsanız, benim rüyamı da bana yorumlayın.(-12/43)
(Yorumcular) dediler ki: Bunlar karmakarışık düşlerdir. Biz böyle düşlerin yorumunu bilenlerden değiliz.
(-12/44)
(Zindandaki) iki kişiden kurtulmuş olan, uzun bir zaman sonra(Yusuf’u) hatırlayarak dedi ki: Ben size onun yorumunu haber veririm, beni hemen(zindana) gönderin.(-12/45)
(Yusuf’un yanına gelerek dedi ki:) Ey Yusuf, ey doğru sözlü kişi!(Rüyada görülen) yedi arık ineğin yediği yedi semiz inek ile yedi yeşil başak ve diğerleri de kuru olan(başaklar) hakkında bize yorum yap. Ümit ederim ki, insanlara(isabetli yorumunla) dönerim de belki onlar da doğruyu öğrenirler.(-12/46)
Yusuf dedi ki: Yedi sene adetiniz üzere ekin ekersiniz. Sonra da yiyeceklerinizden az bir miktar hariç, biçtiklerinizi başağında(stok edip) bırakınız.(-12/47)
Sonra bunun ardından, saklayacaklarınızdan az bir miktar(tohumluk) hariç, o yıllar için biriktirdiklerinizi yeyip bitirecek yedi kıtlık yılı gelecektir.(-12/48)
Sonra bunun ardından da bir yıl gelecek ki, o yılda insanlara (Allah tarafından) yardım olunacak ve o yılda(meyvesuyu ve yağ) sıkacaklar.(-12/49)
(Adam bu yorumu getirince) kral dedi ki:”Onu bana getirin!” Elçi, Yusuf’a geldiği zaman, (Yusuf) dedi ki:”Efendine dön de ona: Ellerini kesen o kadınların zoru neydi? Diye sor. Şüphesiz benim Rabbim onların hilesini çok iyi bilir.”(-12/50)
(Kral kadınlara) dedi ki: Yusuf’un nefsinden murat almak istediğiniz zaman durumunuz neydi? Kadınlar, Haşa! Allah için, biz ondan hiçbir kötülük görmedik, dediler. Azizin karısı da dedi ki:”Şimdi gerçek ortaya çıktı. Ben onun nefsinden murat almak istemiştim. Şüphesiz ki o doğru söyleyenlerdendir.”(-12/51)
(Yusuf dedi ki): Bu, azizin yokluğunda ona hainlik etmediğimi ve Allah’ın hainlerin hilesini başarıya ulaştırmayacağını(herkesin) bilmesi içindir.(-12/52)
(Bununla beraber) nefsimi temize çıkarıuorum. Çünkü nefis aşırı şekilde kötülüğü emreder; Rabbim acıyıp korumuş başka. Şüphesiz Rabbim çok bağışlayan, pek esirgeyendir.(-12/53)
Kral dedi ki: Onu bana getirin, onu kendime özel danışman edineyim. Onunla konuşunca: Bugün sen yanımızda yüksek makam sahibi ve güvenilir birisin, dedi(-12/54)
“Beni ülkenin hazinelerine tayin et! Çünkü ben (onları) çok iyi korurum ve bu işi bilirim” dedi.(-12/55)
Ve böylece Yusuf’a orada dilediği gibi hareket etmek üzere ülke içinde yetki verdik. Biz dilediğimiz kimseye rahmetimizi eriştiririz. Ve güzel davrananların mükafatını zayi etmeyiz.(-12/56)
İman edip de (kötülüklerden) sakınanlar için ahiret mükafatı daha hayırlıdır.(-12/57)
Yusuf’un kardeşleri gelip onun huzuruna girdiler, (Yusuf) onları tanıdı, onlar onu tanımıyorlardı.(-12/58)
(Yusuf) onların yüklerini hazırlayınca dedi ki:”Sizin bababir kardeşinizi de bana getirin. Görmüyor musunuz, ben ölçeği tam dolduruyorum ve ben misafirperverlerin en iyisiyim.(-12/59)
Eğer onu bana getirmezseniz, artık benim yanımda size verilecek bir ölçek (erzak) yoktur, bana hiç yaklaşmayın!”(-12/60)
Dediler ki: Onu babasından istemeye çalışacağız, kuşkusuz bunu yapacağız.(-12/61)
(Yusuf) emrindeki gençlere dedi ki: Sermayelerini yüklerinin içine koyun. Olur ki ailelerine döndüklerinde bunun farkına varırlar da belki geri gelirler.(-12/62)
Babalarına döndüklerinde dediler ki: Ey babamız! Erzak bize yasaklandı. Kardeşimizi (Bünyamin’i) bizimle beraber gönder de (onun sayesinde) ölçüp alalım. Biz onu mutlaka koruyacağız.(-12/63)
Ya’kup dedi ki: Daha önce kardeşi (Yusuf)hakkında size ne kadar güvendiysem, Bunun hakkında da size ancak okadar güvenirim! (Ben onu sadece Allah’a emanet ediyorum); Allah en hayırlı koruyucudur. O, acıyanların en merhametlisidir.(-12/64)
Eşyalatını açtıklarında sermayelerinin kendilerine geri verildiğini gördüler. Dediler ki: Ey babamız! Daha ne istiyoruz. İşte sermayemiz de bize geri verilmiş. (Onunla yine) ailemize yiyecek getiririz, kardeşimizi koruruz ve bir deve yükü de fazla alırız. Çünkü bu (seferki aldığımız) az bir miktardır.(-12/65)
(Ya’kup) dedi ki: Kuşatılmanız (ve çaresiz kalma durumunuz) hariç, onu bana mutlaka getireceğinize dair Allah adına bana sağlam bir söz vermediğiniz takdirde onu sizinle beraber göndermem! Ona (istediği şekilde) teminatlarını verdiklerinde dedi ki:Söylediklerinize Allah şahittir.(-12/66)
Sonra şöyle dedi: Oğullarım! (Şehre) hepiniz bir kapıdan girmeyin, ayrı ayrı kapılardan girin. Ama Allah’tan (gelecek) hiçbir şeyi sizden savamam. Hüküm Allah’tan başkasının değildir. (Onun için) ben yalnız O’na dayandım. Tevekkül edenler yalnız O’na dayansınlar.(-12/67)
Babalarının kendilerine emrettiği yerden (çeşitli kapılardan) girdiklerinde (onun emrini yerine getirdiler. Fakat bu tedbir) Allah’tan gelecek hiçbir şeyi onlardan savamazdı; ancak Ya’kub içindeki bir dileği açığa vurmuş oldu. Şüphesiz o, ilim sahibiydi, çünkü ona biz öğretmiştik. Fakat insanların çoğu bilmezler.(-12/68)
Yusuf’un yanına girdiklerinde öz kardeşini yanına aldı ve”Bilesin ki ben senin kardeşinim, onların yaptıklarına üzülme” dedi./-12/69)
(Yusuf) onların yükünü hazırladığı zaman maşrabayı kardeşinin yükü içine koydu! ( Kafile hareket ettikten) sonra bir tellal: Ey kafile! Siz hırsızsınız! diye seslendi.(-12/70)
(Yusuf’un kardeşleri) onlara dönerek: Ne arıyorsunuz? dediler.(-12/71)
Kralın su kabını arıyoruz; onu getirene bir deve yükü (bahşiş) var dediler. (İçlerinden biri:) Ben buna kefilim, dedi.(-12/72)
Allah’a andolsun ki, bizim yeryüzünde fesat çıkarmak için gelmediğimizi siz de biliyorsunuz. Biz hırsız da değiliz, dediler.(-12/73)
(Yusuf’un adamları) dediler ki: Peki, siz yalancıysanız bunun cezası nedir?(-12/74)”Onun cezası, kayıp eşya, kimin yükünde bulunursa işte o (şahsa el koymak) onun cezasıdır. Biz zalimleri böyle cezalandırırız” dediler.(-12/75)
Bunun üzerine Yusuf, kardeşinin yükünden önce onların yüklerini (aramaya) başladı. Sonra da onu, kardeşinin yükünden çıkarttı. İşte biz Yusuf’a böyle bir tedbir öğrettik, yoksa kralın kanununa göre kardeşini tutamayacaktı. Ancak Allah’ın dilemesi hariç. Biz kimi dilersek onu derecelerle yükseltiriz. Zira her ilim sahibinin üstünde daha iyi bilen birisi vardır.(-12/76)
(Kardeşleri) dediler ki:”Eğer o çaldıysa, daha önce onun bir kardeşi de çalmıştı.” Yusuf bunu içinde sakladı, onlara açmadı. (Kendi kendine) dedi ki: Siz daha kötü durumdasınız! Allah, sizin anlattığınızı çok iyi bilir.(-12/77)
Dediler ki: Ey aziz! Gerçekten onun çok yaşlı bir babası var. Onun yerine bizim birimizi alıkoy. Zira biz seni, iyilik edenlerden görüyoruz.(-12/78)
Dedi ki: Eşyamızı yanında bulduğumuz kimseden başkasını yakalamaktan Allah’a sığınırız, o takdirde biz gerçekten zalim oluruz!(-12/79)
Ondan ümitlerini kesince, (meseleyi) gizli görüşmek üzere ayrılıp (bir kenara) çekildiler. Büyükleri dedi ki: “Babanızın sizden Allah adına söz aldığını, daha önce de Yusuf hakkında işlediğiniz kusuru bilmiyor musunuz? Babam bana izin verinceye veya benim için Allah hükmedinceye kadar bu yerden asla ayrılmayacağım. O hükmedenlerin en hayırlısıdır.(-12/80)
Babanıza dönün ve deyin ki:”Ey babamız! Şüphesiz oğlun hırsızlık etti. Biz, bildiğimizden başkasına şahitlik etmedik. Biz gaybın bekçileri değiliz.(-12/81)
(İstersen) içinde bulunduğumuz şehire (Mısır halkına) ve aralarında geldiğimiz kafileye de sor. Biz gerçekten doğru söylüyoruz”(-12/82)
(Babaları) dedi ki: “Hayır, nefizleriniz sizi (böyle) bir işe sürükledi. (Bana düşen) artık, güzel bir sabırdır. Umulur ki, Allah onların hepsini bana getirir. Çünkü O çok iyi bilendir, hikmet sahibidir.”(-12/83)
Onlardan yüz çevirdi,”Ah Yusuf’um ah!” diye sızlandı ve kederini içine gömmesi yüzünden gözlerine boz geldi.(-12/84)
(Oğulları:) “Allah’a andolsun ki sen hala Yusuf’u anıyorsun. Sonunda ya hasta olacaksın ya da büsbütün helak olacaksın!” dediler.(-12/85)
(Ya’kub:) Ben sadece gam ve kederimi Allah’a arzediyorum. Ve ben sizin bilemiyeceğiniz şeyleri Allah tarafından (vahiy ile) biliyorum, dedi.(-12/86)
Ey oğullarım! Gidin de Yusuf’u ve kardeşini iyice araştırın. Allah’ın rahmetinden ümit kesmeyin. Çünkü kafirler topluluğundan başkası Allah’ın rahmetinden ümit kesmez.(-12/87)
Yusuf’un yanına girdiklerinde dediler ki: Ey aziz! Bizi ve ailemizi kıtlık bastı ve biz değersiz bir sermaye ile geldik. Hakkımızı tam ölçerek ver. Ayrıca bize bağışta da bulun. Şüphesiz Allah sadaka verenleri mükafatlandırır.(-12/88)
Yusuf dedi ki: Siz, cahilliğiniz yüzünden Yusuf ve kardeşine yaptıklarınızı biliyor musunuz?(-12/89)
Yoksa sen, gerçekten Yusuf musun? Dediler. O da: (Evet) ben Yusuf’um, bu da kardeşim. (Birbirimize kavuşmayı) Allah bize lütfetti. Çünkü kim (Allah’tan) korkar ve sabrederse, şüphesiz Allah güzel davrananların mükafatını zayi etmez, dedi.(-12/90)
(Kardeşleri) dediler ki: Allah’a andolsun, hakikaten Allah seni bize üstün kılmış. Gercekten biz hataya düşmüşüz.(-12/91)
(Yusuf) dedi ki: “Bugün sizi kınamak yok, Allah sizi affetsin! O, merhametlilerin en merhametlisidir.”(-12/92)
“Şu benim gömleğimi götürün de onu babamın yüzüne koyun,(gözleri) görecek duruma gelir. Ve bütün ailenizi bana getirin”(-12/93)
Kafile (Mısır’dan) ayrılımca, babaları (yanındakilere): Eğer bana bunamış demezseniz inanın ben Yusuf’un kokusunu alıyorum! Dedi. (-12/94)
(Onlar da:) Vallahi sen hala eski şaşkınlığındasın, dediler. (-12/95)
Müjdeci gelince, gömleği onun yüzüne koyar koymaz (Ya’kub) görür oldu. Ben size:” Allah tarafından (vahiy ile) sizin bilemiyeceğiniz şeyleri bilirim” demedim mi! dedi. (-12/96)
(Oğulları) dediler ki: Ey babamız! (Allah’tan) bizim günahlarımızın affını dile! Çünkü biz gerçekten günahkarlar idik. (-12/97)
(Ya’kub:) Sizin için Rabbimden af dileyeceğim. Çünkü O çok bağışlayan, pek esirgeyendir, dedi. (-12/98)
(Hep beraber Mısır’a gidip) Yusuf’un yanına girdikleri zaman, ana-babasını kucakladı,”Güven içinde Allah’ın iradesi ile Mısır’a girin!” dedi. (-12/99)
Ana ve babasını tahtının üstüne çıkartıp oturttu ve hepsi onun için (Ona kavuştukları için) secdeye kapandılar. (Yusuf dedi ki:”Ey babacığım! İşte bu, daha önce (gördüğüm) rüyanın yorumudur. Rabbim onu gerçekleştirdi. Doğrusu Rabbim bana (çok şey) lutfetti. Çünkü beni zindandan çıkardı ve şeytan benimle kardeşlerimin arasını bozduktan sonra sizi çölden getirdi. Şüphesiz ki Rabbim dilediğine lutfedicidir. Kuşkusuz O çok iyi bilendir, hikmet sahibidir.” (-12/100)
“Ey Rabbim! Mülkten bana (nasibimi) verdin ve bana (rüyada görülen) olayların yorumunu da öğrettin. Ey gökleri ve yeri yaratan! Sen dünyada da ahirette de benim sahibimsin. Beni müslüman olarak öldür ve beni salihler arasına kat!” (-12/101)
İşte bu (Yusuf kıssası) gayb haberlerindendir. Onu sana vahyediyoruz. Onlar hile yaparak işlerine karar verdikleri zaman sen onların yanında değildin (ki bunları bilesin). (-12/102)